Koruyucu Ailelik Nedir?

Koruyucu Ailelik Nedir? – İzmir Avukat

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından korunma ve bakım ihtiyacı ortaya çıkan çocuklara koruyucu aile olmak isteyenlerin izleyeceği sürece ilişkin açıklamada bulundu. Peki koruyucu aile nedir, aranan şartlar neler?

0-18 yaş aralığındaki herkes kanunlarımıza göre çocuk olarak kabul edilmektedir. Koruyucu ailelik, çeşitli sebeplerle devlet korumasında olup kurumda yaşayan, 0-18 yaş aralığındaki çocuklara sağlanan aile yanında bakım hizmetlerine verilen isimdir. Biyolojik ailesinin yanında yaşamayıp kurumda yaşayan çocuğun, kurum bakımında kalması fiziksel açıdan gelişimi için yararlı olsa da ileriki yaşlarında manevi ve psikolojik yönden birçok olumsuzluklar doğurabilmektedir. Zira çocukların aile çatısı altında birebir ilgi, sevgi ve şefkatin olduğu bir aile yanında büyümesinin fiziksel, duygusal ve psiko-sosyal gelişimi için daha iyi olacağı bilimsel araştırmalarla da sabittir. Koruyucu ailelik düzenlemesi de bu bakımdan, alternatif bir seçenek olup 0-18 yaş arası çocukların gelişimine katkı ve destek amacına yönelik uygulanmaktadır. Koruyucu ailelikte amaç, çocukların kurum ortamı yerine sağlıklı bir aile ortamında büyümesini  sağlamaktır.

Hangi Çocuklar Koruyucu Aile Gözetimine Verilebilir?

Koruyucu aileye verilebilecek çocuğun hukuki anlamda evlat edinilmeye mümkün olmayan çocuklardan olması gerekir. ( İstisnaları mevcuttur)  Bunun anlamı, biyolojik anne ve babası hayatta olan ancak onların yanında kalması uygun olmayan (biyolojik ailenin yaşam tarzları, kötü alışkanlıkları gibi) devlet koruması altında olan çocuklar, uygun görülmeleri halinde koruyucu ailelerle eşleştirilirler. Çocuğun koruyucu aileye yerleştirilmesi için biyolojik anne ve babasından rıza alınmasına gerek yoktur. Koruyucu aile olmak isteyen kişiler, yaşadıkları ildeki Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın İl Müdürlüklerindeki koruyucu aile birimine başvurabilirler. Koruyucu ailenin başvurundan sonra gerçekleşen hazırlık süreci ortalama 6 ila 8 aylık bir zaman arasında gerçekleşir.  

Koruyucu Ailelik Süreci Nedir?

Biyolojik ailesi bulunan ve devlet kurumunda bulunan çeşitli nedenlerle evlat edindirilme şansını yitirmiş olan kız ya da erkek, sağlıklı ya da engelli, tek ya da kardeş olup koruyucu aile yanına yerleştirilmeye uygun olduğu belirlenmiş korunma altındaki çocuklar koruyucu aile yanına yerleştirilmektedir. Çocuğun ve ailenin sürece hazırlanabilmesi, aile üyelerinin tanışmaları için ön hazırlık olarak nitelendirilen en az bir ay en çok iki ay süreyle çocuk ve ailenin birbirini daha iyi tanımaları sağlanır. Bu süreç ilk olarak çocuk ve ailenin belirlenen uygun ortamda karşılaştırılması, karşılıklı istek ve sosyal çalışma görevlisinin de uygun görmesi durumunda saatlik, günlük ve haftalık izinlerle, (çarşı izinleri, ev ziyaretleri gibi) çocuğun ve ailenin ev ortamında misafir edilmesi ile devam etmektedir.

Çocuğun koruyucu aile yanında kalma süresi, koruma altına alınma nedenine bağlı olarak değişiklik gösterecektir ancak mevzuatta tanımı ne kadar süreli koruyucu ailelik olarak geçse de, uygulamada süre uygulanmamaktadır. Zira koruyucu ailelik ile kurulan bağ, çok büyük oranda çocuğun kurumdan ayrılmasından sonra dahi devam etmektedir. Koruyucu aile modeli ile çocuklar aile sıcaklığına, ebeveyn ilgisine, sevgisine ve bakımına ve aile ortamında büyüme olanağına kavuşmaktadır. Koruyucu ailelere çocuğun yaşına, sayısına, özel gereksinimine göre değişen koruyucu aile ödemesi yapılır. Aile ile sürekli temas halinde olan kurumdaki sosyal hizmet uzmanı da yaşanabilecek problemlere karşı destek mekanizması görevi görür. Alışma sürecinde çocuğun kişilik özellikleri, cinsiyeti, yaşı ve olgunluk düzeyi göz önüne alınarak özenli davranmaya dikkat etmelidir. Çocuğun eğitiminde geçmiş yaşantılarındaki zorlukları düşünerek tolerans gösterilmelidir. Çocukla ilgili alınacak kararlarda onun da görüşünün alınmasına dikkat edilmelidir.

Ülkemizde TC vatandaşı olup sürekli olarak Türkiye’de ikamet eden, 25-65 yaş aralığında bulunan, en az ilkokul mezunu, düzenli geliri bulunan, evli/bekâr veya çocuklu/çocuksuz herkes (çocuğun biyolojik anne-babası ya da vasisi dışındaki kişiler) koruyucu aile olabilmektedir. Akrabaların koruyucu aile olmak istemesi halinde yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre yaş ve eğitim koşulları değerlendirilmektedir.

Bekar kişilerin başvurularında, 30 yaşını doldurmuş olmaları ve yerleştirilecek çocuğa ebeveynin yokluğunu hissettirmeyecek akraba ilişkilerine sahip olmasına önem verilmektedir.

Evlat Edinmeden Farkları Nelerdir?

Koruyucu aileliğin ve evlat edinmenin birbirinden farklı olduğu unutulmamalıdır. Devlet koruması altındaki çocukların statüleri farklılık gösterir. Evlat edinme çocuğun velayet haklarının, evlat edinene mahkeme kararı ile devredilmesidir. Evlat edinme ile çocuğun soy bağı değişir. Koruyucu ailelikte velayet, çocuğun biyolojik ailesindedir. Koruyucu aile modelinde velayet hakkı alınmadığı için çocuğun adı ve soy adı değiştirilemez.  

Koruyucu aile statüsündeki bir çocuğun evlat edinme statüsüne geçebilmesi mümkündür. Koruyucu ailedeki çocuğun biyolojik ailesi rıza verirse, çocuk evlat edinme statüsüne geçer. Koruyucu ailesi ile 1 yıldan uzun süredir birliktelerse, koruyucu ailenin evlat edinme isteği varsa çocuk, evlat edinme sırasındaki ailelerle eşleştirilmez. Eşleştirmede koruyucu aileye öncelik verilir. Çünkü koruyucu aile, Medeni Kanun gereğince 1 yıl bakım süresini gerçekleştirmiş demektir.

Başka bir durum ise, koruyucu ailede yaşayan çocukla biyolojik ailenin uzun süre iletişimde bulunmamış olması, çocuğun 3-5 yıl gibi uzun sürelerle görülmeye gelinmemesi, biyolojik aile ile sağlıklı bir iletişim ortamının bulunmaması halinde koruyucu aile dilekçe ile kuruma statü değişikliği talebinde bulunabilir.   Bu her iki durumda da sosyal hizmet uzmanı ve kurum çocuğun üstün yararınca karar verir.

Çocuk Hangi Durumlarda Koruyucu Aileden Geri Alınır?

1. Koruyucu ailenin Koruyucu aile yükümlülüklerini yerine getirmemesi,
2. Çocukla koruyucu aile arasındaki uyumsuzluğun yapılan mesleki çalışmalarla tespiti,
3. Koruyucu ailenin çocuğa istenilen şekilde bakmadığının tespit edilmesi,
4. Çocuğun koruyucu aileye yerleştirilme nedeninin ortadan kalkması,
5. Koruyucu ailenin herhangi bir nedenle koruyucu aile olmaktan vazgeçmesi hallerinde sosyal hizmet uzmanı tarafından hazırlan sosyal inceleme raporu ile Koruyucu Aile Komisyonuna bildirilir. Koruyucu Aile Sözleşmesi iptal edilerek çocuk aileden geri alınır. Komisyonca koruyucu aile statüsü iptal edilen aileye bir daha çocuk verilmez.

Her çocuğun aile yanında büyümesi bir haktır ve bu hak temelde Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde ardından da ülkemizdeki kanunlarla güvence altına alınmıştır. Çocukların aile yanında büyüme hakkını göz önünde bulundurarak koruyucu ailelik ve evlat edinme hizmetlerinin bilinirliğinin artırılması, toplumsal bilincin oluşturulması gerekmektedir. 

Benzer ilginizi çekebilecek yazılarımız;

İzmir Boşanma Avukatı

Adres: Karşıyaka Tower No:12 Kat:9 Daire:59 Karşıyaka/İzmir

E-posta: [email protected]

Telefon: +90 534 415 52 56