Evlatlıkların Miras Hakkı – İzmir Avukat
Evlatlık İlişkisi:
Kan bağına dayanan soybağı, adından da anlaşılacağı üzere, ana-baba ve çocuk arasındaki kan bağına dayanmaktadır. Ana yönünden soybağı, çocuğun doğumuyla birlikte kendiliğinden kurulmaktadır. Baba yönünden soybağı ise, evlilik birliği devam ederken veya evlilik birliğinin sona ermesinden itibaren üç yüz gün içinde doğan çocuklarda doğum ile kurulduğu gibi, babanın anayla sonradan evlenmesi, babanın yapmış olduğu tanıma ve babalık davasında hâkim kararı ile de kurulabilmektedir. Tabiî ki, bunun için ana-baba ve çocuk arasında kan bağı bulunması zorunludur. Evlât edinme ise, kan bağına dayanmayan yapay bir soybağı ilişkisidir. Bu ilişki, hukuki yolla kurulur.
Miras İlişkisi:
Doğrudan kanun koyucu tarafından miras hakkına sahip olan kişiler vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir. Kan hısımlığı bulunanlar, evlatlığı ve altsoyu, miras bırakan kişinin eşi, devlet. Görüldüğü üzere evlatlık olan kişi, kanun koyucu tarafından miras hakkına sahip kişilerden sayılmıştır.
Evlatlığın Miras Hakkı:
Evlatlık ve altsoyunun, miras bırakan yani evlat edinenin mirasından pay alabilmeleri için aşağıdaki koşulların gerçekleşmiş olması gerekir. Bunlar;
- Evlat edinenin ölmesi,
- Evlat edinenin ölümü anında, evlatlık ilişkisinin geçerli olması,
- Evlatlık ilişkisinin devam ediyor olmasıdır.
Evlat edinme işlemleri devam ederken, evlat edinmek isteyen kişi ölürse, işlem tamamlanmadığından geçerli bir evlatlık ilişkisi ölüm anında kurulmamış olacağından bu durumda evlatlık ve alt soyun mirasçılığı söz konusu olmaz. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre evlatlık sözleşmesinin feshi ve evlatlık ilişkisinin kaldırılması hakkında açılan davanın görülmesi sırasında evlat edinen şahsın ölümü halinde yasal ve hukuki halefleri olan mirasçılar davayı takip ve sonuçlandırmak hakkına sahiptir.
Evlatlığın mirasçılık hakkı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 314 ve 500.maddelerinde düzenlenmiştir.
TMK m.314:“Ana ve babaya ait olan haklar ve yükümlülükler evlat edinene geçer. Evlatlık, evlat edinenin mirasçısı olur. Evlatlık küçük ise evlat edinenin soyadını alır. Evlat edinen isterse çocuğa yeni bir ad verebilir. Ergin olan evlatlık, evlat edinilme sırasında dilerse evlat edinenin soyadını alabilir.
Eşler tarafından birlikte evlat edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlat edinen eşlerin adları yazılır.
Evlatlığın, miras ve başka haklarının zedelenmemesi, aile bağlarının devam etmesi için evlatlığın naklen geldiği aile kütüğü ile evlat edinenin aile kütüğü arasında her türlü bağ kurulur. Ayrıca evlatlıkla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı her iki nüfus kütüğüne işlenir.
Evlat edinme ile ilgili kayıtlar, belgeler ve bilgiler mahkeme kararı olmadıkça veya evlatlık istemedikçe hiçbir şekilde açıklanamaz.”
TMK m.500: ‘’ Evlâtlık ve altsoyu, evlât edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Evlâtlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlât edinen ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar.’’
Kanuni düzenlemeden yararlanılabilmesi için öncelikle evlatlık ilişkisinin hukuken kurulmuş olması gerekir. Evlat edinme işleminden önce doğmuş olsun ister de evlat edinme sonrasında doğmuş olsun evlatlığın tüm alt soyu da evlat edinenin mirasçısı olarak kabul edilir. Evlatlığın gerçekleştiği anda evlatlık olarak alınan kişinin çocuklarının ya da çocuğunun reşit durumda olması dahi bu durumunda etki eden bir sebep olmaz ve mirasta hak sahibi olarak sayılırlar. Evlatlığın mirasçılığı ise sınırlı olup tek taraflıdır. Evlatlığın ölümü halinde yasal mirasçıları sadece onun alt soyu ve kan hısımları olarak kabul edilir.
Evlatlıkla İlgili Düzenlemeler:
- Evlatlığın mirasçılığı, aynı zamanda öz anne ve babasından da devam eder. Böylelikle hem evlat edinene hem de öz anne – babasına mirasçı olabilmektedir.
- Evlatlık yalnızca kendisini evlat edinen kişinin mirasçısı olabilir. Onun eşinin veyahut başka bir akrabasının mirasçısı olamaz. Bu onu diğer kan hısımlığına dayanan mirasçılıktan ayıran bir özelliktir.
- Evlatlığın, kendisini evlat edinenden önce vefat ettiğini varsayarsak da evlat edinen evlatlığın mirasçısı olamaz. Bu halde evlatlık tek taraflı mirasçılık getirir. Yani evlat edinen ve hısımları evlatlığa mirasçı olamayacaktır.
Evlatlık Mirasçılıktan Çıkarılabilir Mi?
Evlatlık olarak kabul edilen kişi ile kişinin öz çocuğu aynı miras hakkına sahiptir. Evlatlığın ya da mirasçısı olarak kabul edilen kişilerin mirastan yoksun bırakılabileceğine dair içeriğe Medenin Kanunun 510.maddesinde rastlamak mümkündür. Maddeye göre;
“Aşağıdaki durumlarda miras bırakan ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir.
- Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemiş ise;
- Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemiş ise”
Yukarıda yer alan hükümler uyarınca evlatlık olarak alınan kişide öz olarak evlat kabul olan kan hısımlığı bulunan kişi de aynı ölçüde mirastan çıkarılma durumu ile karşılaşabilmektedir. Bu hükümler çerçevesinde evlatlık olan kişinin ağır suç unsuru olarak ifade edilen duruma eşlik etmesi gerekir.
İlgili Yargıtay Kararı: Yargıtay 14.Hukuk Dairesi de 2017/2282 Esas, 2021/892 Karar sayılı ve 15.02.2021 tarihli kararında “4721 Sayılı Türk Medeni Kanunun 314/2. maddesine göre evlatlık evlat edinene mirasçı olur. Aynı kanunun 500. maddesi hükmüne göre ise evlatlık ve alt soyu sadece evlat edinen yönünden kan hısımı gibi mirasçı olur. Evlat edinenin kendi miras bırakanlarından daha önce ölmesi halinde evlatlığın evlat edinenin miras bırakanlarına mirasçı olacağına ilişkin yasada bir hüküm bulunmamaktadır.” demektedir.
Miras Hukukuna İlişkin İlginizi Çekebilecek Diğer Çalışmalarımız;
Address: Karşıyaka Tower No:12 Kat:9 Daire:59 Karşıyaka/İzmir
E-mail: [email protected]
Phone: +90 534 415 52 56
English 
Türkçe