Cebri İcra Nedir?

Cebri İcra Nedir? | Cebi İcra Ne Demektir | İcra Avukatı | Av. Dilek Yavuz Uysal

Cebri İcra Nedir?

Cebri icra nedir? Cebri icra basit bir anlatımla zorla yerine getirme demektir. Borcu olan bir kişinin borcunu ödememesi ve mahkeme tarafından belirlenmiş hükme uymaması sonucunda, devlet tarafından borcun zorla alınması işlemi anlamına gelmektedir. Cebri icrayı yerine getirme yetkisi yalnızca devlete aittir. Hukuk devleti ilkelerine göre cebri icra görev yetkisi devlete aittir. Cebri icra işlemi, devletin yetkili kurumları icra daireleri aracılığı ile icra memurları tarafından yapılır.

cebir, -bri 

(I)isim, eskimiş, Arapça cebr

Zor, zorlayış.

İcra Türleri Nelerdir?

İflas hukukuna göre cebri ve külli olmak üzere iki tür icra vardır.

Bu türler cebri icra ve külli icradır.

• Cebri İcra: Borcu birden fazla kişiye olan bir borçlunun borcunu ödememesi durumunda, alacaklılardan bir tanesinin hukuki yol ile borçlunun söz konusu mallarının satışından yalnızca alacaklının ödeme almasına icra takibi denmektedir. Bu tip icrada, kişinin borcu kadar mal varlığına el konulmaktadır.
• Külli icra: Yalnızca bir alacaklının hukuka başvurmasına rağmen, diğer her alacaklının haciz sonrasındaki satıştan ödeme almasına külli takip denir. Bu tip icrada borçlu kişinin tüm mal varlığına el konulmaktadır.

Birden fazla alacaklıya karşı borcu olan bir borçlunun borcunu ödememesi sonucunda, alacaklılardan birinin hukuki yola başvurması ile borçlunun hacze konu olan mallarının satışından sadece takipte bulunan alacaklının ödeme almasına ise cüzi takip adı verilir. Cüzi takipte her bir alacaklının borcunu tahsili için ayrı ayrı takipte bulunması gerekir.

Borçlunun borcunu icra takibi ile belirtilen sürelerde ödememesi halinde takibin hukuku bir sonucu olarak cebri ya da külli olmak üzere icra işlemleri başlatılır. Cüzi icrada borçlunun mallarının bir kısmından, borcu nispetinde haciz gerçekleştirilirken, külli icra yani iflasta borçlunun tüm malvarlığına el koyulur. Cebri icra hukuki olarak herkese karşı uygulanabilir. Külli icra ise sadece tacirler için geçerlidir. Tacir olmayanlar için külli icra talebinde bulunulamaz. Külli icra takibinin ve davasının sonucunda borçlunun malvarlığından tüm alacaklılar faydalanır. Borcun tahsili için tüm alacaklıların ayrı ayrı dava açmasına gerek yoktur.

Cebri İcra Nedir & Nasıl Yapılır?

Cebri İcra; borcunu ödemeyen kişinin devlet gücü ile zorla yerine getirmeye mecbur edilmesi olarak karşımıza çıkar. Mahkeme ilamının veya bir idari kararın yetkili organlarca yerine getirilmesi; borçlunun alacaklıya karşı yapmak veya ödemekle yükümlü bulunduğu bir şeyi adli bir kuruluş aracılığı ile yerine getirmesine verilen isimdir.

Halk arasında “icralık oldum” ya da “eve icradan kağıt geldi” gibi şekillerde ifade edilmesi durumunda ise kavram olarak cebri icra ile eş anlamlı olarak karşımıza çıkar. Cebri icra, başlatılan icra sürecinde borçlunun yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, devletin otoritesi ile (asli ve yardımcı icra teşkilatı organları ile) bunu zorla yerine getirmeye mecbur edilmesidir. Cebri kelimesinin sözlük açıklaması, “zor kullanarak yaptırılan”, “zorlama” olarak ifade edilir.

Hangi Mal Varlıklarına Cebri İcra Yapılır?

Kural olarak çoğu mal varlığının haczi kabil yani mümkündür. İlgili kanun maddesince belirtilmiş mallar ve haklar haricinde her nevi değer taşıyan mal haciz edilebilir. Bunlardan en ilginç gelebilecekleri ise kişinin kolundaki saat, altın vb. değerli maden olan künye, takı, mücevherat, kişinin kilitli kasası ve içindeki değerli evrak (çek senet gibi), tarladaki mahsul, kişinin cep telefonu, bir markanın isim hakkı, bir evin güneş enerjisi, büyük küçükbaş hayvanlar, maddi değer taşıyan diğer hayvanlar gibi örneği bulunan ve çoğaltmak mümkün olan hacizler vardır, mümkündür.

Cebri icra yapılırken borçlunun temel yaşam eşyalarına dokunulmaz ve maaşının tamamı da alınmaz. Bunun yerine maaşının ¼’ü ve taşınmaz malları ile araçlarına el konulur. Bunlar satılarak alacaklı kişinin borcu tahsil edilir. Ayrıca bu süreçte yapılan masraflar da yine buradan tahsil edilir.

Maaş Haczi Nasıl Uygulanır?

Kesinleşen icra takibinden sonra maaş haczinin yapılabilmesi için alacaklı veya alacaklı vekili tarafından ilgili icra müdürlüğünden borçlu kişinin SGK kaydı sorgulatılmalıdır. Bu SGK kaydı sonucu borçlunun çalışıp çalışmadığı ve çalışıyorsa nerede çalıştığı ve iş yeri adresi öğrenilir. Daha sonra çalışan kişinin iş yerine yine icra müdürlüğü tarafından maaş haczi müzekkeresi gönderilir ve borçlu kişinin maaşından kesinti yapılıp işverence icra dairesine ödemesi istenir. İşverenin bu müzekkereye uymaması suç oluşturur ve savcılık nezdinde hakkında suç duyurusunda bulunulabilir.

Maaş haczi kanunun ön gördüğü üzere en fazla maaşın dörtte biri haczedilebilmektedir. Kişinin net maaşından (ele geçen) bulunan Aile Yardımı, Asgari Geçim İndirimi ve Çocuk parası düşüldükten sonra kalan kısma 1/4 oranında kesinti yapılır

Hangi Mal Varlıkları Haczedilemez ?

Öncelikle genel olarak haciz aşamasının işleyişinden bahsedecek olursak ödeme emrinin kesinleşmesinden sonra icra takibine kendiliğinden devam edilmez, alacaklının ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içerisinde haciz isteme hakkını kullanması gerekir ve bu hakkın kullanılmasından itibaren 3 gün içerisinde icra dairesi hacze başlamalıdır. Borçlunun menkul, gayrimenkul malları ile alacak ve haklarından alacaklının alacağına yetecek kadarına haciz koyulur. Haczedilen malların kıymet takdiri yapılıp haciz tutanağına geçirilir. Haczedilebilen hiç bir mal bulunmadığı tespit edilir ve bu tespit tutanağa geçirilirse, bu durumda artık haciz tutanağı kesin aciz belgesi niteliğinde olacaktır.

Şunu da açıkça belirtmek gerekir ki alacaklıya tanınan haciz hakkı borçluya ait malvarlığının tamamının haczedilebileceği anlamına gelmemektedir. Borçlunun temel yaşantısını minimum da olsa devam ettirebileceği şartları sağlayan unsurlar haczedilemez. Buradaki temel amaç borçluyu topluma muhtaç bir hale getirmemek, onun ekonomik varlığını asgari sınırlar içerisinde de olsa korumaktır.

İlgili maddelerinde hangi malların haciz edilemeyeceği açıkca belirtmiştir. Bunun dışında kalan ve maddi değer arz eden her nevi mal haciz edilebilir.

Bunun yanında, kişinin zorunlu kullanım eşyaları haciz edilemez. Bunu biraz açacak olursak kişinin hayatını idame ettirebilmesi için gereken eşyalardır. Örneğin Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ile taşıtları ve diğer teferruat ve tarım aletleri haczedilemez. Diğer mesleklerde, borçlunun sanat ve mesleği için gerekli olan alet ve edevatı ile kitaplarının haczedilmesi söz konusu değildir. Arabacı, kayıkçı, hamal gibi kişilerin geçimlerini sağlayan taşıtlar da haczedilemez. Fakat bu kişilerin ürettiği ve para eden eşyaların ise haczi mümkündür.

Yani mutfaktaki beyaz eşyalar bunlardan değildir, haciz edilebilir. Hatta genellikle evlerden yapılan hacizlerde başlıca mallar bu beyaz eşyalardır. Keza bunun dışında evlerden koltuk takımı, TV, müzik setleri, uydu alıcı, DVD Player, halı, elektrik süpürgesi gibi ekonomik değer sahibi tüm malların haciz edilmesi de mümkündür.

Aşağıdaki şeyler haczolunamaz:

Yapılan son değişikliklerle beraber haczedilemeyen malları şu şekilde sıralayabiliriz;

Bu mallar dışında kalan neredeyse tüm mallar haczedilebilmektedir. Lüks şeklinde sayılabilen, kişinin hayatını devam ettirebilmesi için gerekli ve şart olmayan malları olmazsa da olur denilebilen mallar haczedilebilecektir.

Cebri İcra Ödenmezse Ne Olur?

Hakkınızda açılan icra dosyasının kesinleşmesi durumunda, icra borcu ödenmez ise ilgili icra dairesi tarafından malvarlığınıza haciz konularak icra dosyası kapsamındaki borçlarınızın tahsili amacı ile satışı gerçekleştirilecektir.

Mahkeme Kararları

“Limited Şirketler Meslek Sahibi Olarak Kabul Edilemezler. Meslek İçin Lüzumlu Eşyadan Bahsedilemez.”

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2018/9292 E.,  2018/5253 K.

Somut olayda şikayetçi olan borçlunun gerçek kişi değil, tüzel kişiliğe haiz bir limited şirket olduğu, yaptığı işin kişisel çalışmasını ve faaliyetini ön plana çıkartamayacağı, dolayısıyla borçlu şirketin, gerçek kişi gibi bir meslek sahibi olamayacağı gibi, yine gerçek kişilerin sahip olabileceği şekilde meslek ve sanatı için lüzumlu olan eşyasından da bahsedilemeyeceği açık olup, İİK. 82/4. maddesinde bahse konu haczedilemezlik şikayet hakkından borçlu şirketin yararlanması mümkün değildir.

“Borçlunun Çiftçi Olup Olmadığı Araştırılmalı, Geçinebileceği Miktar Belirlenmelidir.”

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi  E. 2016/8363 K. 2017/1714

Somut olayda mahkemece borçlunun çiftçilik mesleğini icra edip etmediği, bakmakla yükümlü bulunduğu aile fertleri ve bunların gelir durumları araştırılmamış, yıllık geçinebileceği miktar belirlenmemiştir. Haczedilmezlik şikayetine konu arazilerin tarım amaçlı kullanılıp kullanılmadığı, eğer tarım amaçlı kullanılıyorsa taşınmazdan elde edilecek gelir ile borçlunun kendisi ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazinin miktarı keşif ve bilirkişi incelemesi ile tespit edilmemiştir.

O halde mahkemece, zirai bilirkişi ve kadastro bilirkişisinin de katılımıyla keşif yapılarak detaylı bilirkişi raporu düzenlettirilip, borçlunun ziraatle meşgul olup olmadığı ilgili kurumlardan araştırılıp, çiftçilik mesleğini icra ettiği tespit edildiği takdirde, yıllık geçinebileceği miktar belirlenip şikayet tarihinde haczedilen ve haczedilmeyen tüm taşınmazlarından elde ettiği gelir emekli maaşı da dikkate alınarak tespit edilip, haczedilen tarla vasfındaki taşınmazların kendisi ve ailesinin geçimi için zaruri olup olmadığı ya da ne kadarının zorunlu olduğu belirlendikten sonra oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yazılı gerekçe ile istemin reddi isabetsizdir.

Konuya ilişkin hukuki danışmanlık almak için tarafımız ile iletişime geçebilirsiniz.

İlginizi çekebilecek benzer çalışmalarımız;

Adres: Karşıyaka Tower No:12 Kat:9 Daire:59 Karşıyaka/İzmir

E-posta: [email protected]

Telefon: +90 534 415 52 56